میلادی
جَوْزا
آمریکا (واشنگتن)
۲۳:۰۳ (یکشنبه)
ترکیه (آنکارا)
۰۶:۰۳ (دوشنبه)
عراق (بغداد)
۰۶:۰۳ (دوشنبه)
افغانستان (کابل)
۰۷:۳۳ (دوشنبه)
بریتانیا (لندن)
۰۴:۰۳ (دوشنبه)
عربستان (ریاض)
۰۶:۰۳ (دوشنبه)
جهت مشاهده تقویم همه ی ماه های سال، اینجا را ببینید.
جهت تبدیل یک تاریخ شمسی به معادل میلادی و قمری آن و برعکس، اینجا را ببینید.
رویداد های خرداد ماه ۱۴۰۱
- ۱ خرداد: روز بهره وری و بهینه سازی مصرف روز بزرگداشت ملاصدرا (صدرالمتألهین) صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به مُلاصَدرا و صدرالمتألهین (متولد ۹۷۹ قمری و درگذشته ۱۰۴۵ قمری)، متأله و فیلسوف شیعه ایرانی سدهٔ یازدهم هجری قمری و بنیانگذار «حکمت متعالیه» است. کارهای او را می‌توان نمایش دهندهٔ نوعی تلفیق از هزار سال تفکر و اندیشهٔ اسلامی پیش از زمان او به حساب آورد.
- ۲ خرداد: فتح اندلس به دست مسلمانان [۲۱ شوال ۹۲ قمری] فتح اندلس به دست مسلمانان و سقوط آن در ۷۱۴ میلادی (۹۲ قمری) صورت گرفت. مسلمانان شبه جزیره ایبریا در جنوب غربی اروپا را اندلس یا اندلس اسلامی می نامیدند. مسلمانان پس از فتح مراکش در اندیشه تصرف اندلس بر آمدند. این فتح پس از گشایش جبل‌الطارق و توسط طارق بن زیاد در ۲۱ شوال ۹۲ در عهد ولید بن عبدالملک صورت گرفت و تا آخرین تصرفات آن ۴ سال بطول کشید.
- ۳ خرداد: فتح خرمشهر در عملیات بیت المقدس و روز مقاومت، ایثار و پیروزی [۱۳۶۱] آزادسازی خرمشهر یکی از مهم‌ترین اهداف عملیات الی بیت‌المقدس در دوره جنگ ایران و عراق بود که پس از ۵۷۸ روز اشغال در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ صورت گرفت. این عملیات توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرماندهی علی صیاد شیرازی) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به فرماندهی محسن رضایی) انجام گرفت. این واقعه از لحاظ نظامی نقطه عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود. به همین دلیل از این روز به عنوان نمادی از پیروزی، مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن یاد می‌شود. نیروهای ایرانی با توان ۷۰٬۰۰۰ رزمنده این عملیات در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ با رمز «یا علی ابن ابیطالب» در محور اهواز - خرمشهر- دشت آزادگان، به فرماندهی مشترک سپاه و ارتش و با هدف آزاد سازی خرمشهر آغاز کردند. این عملیات سه هفته ادامه داشت. نیروهای عراقی منطقه با هدف آغاز عملیات دفاعی از خرمشهر عقب‌نشینی کردند. در اول خرداد ۱۳۶۱ ارتش عراق پاتک بزرگی را برای پس زدن نیروهای ایرانی شروع نمود. با وجود گستردگی این پاتک نیروهای ایرانی توانستند در مقابل آن مقاومت نمایند و سرانجام در سوم خرداد ۱۳۶۱ نیروهای ایرانی خرمشهر را آزاد نمودند. شورای عالی انقلاب فرهنگی سوم خرداد را به عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی در تقویم رسمی ایران نامگذاری کرده‌است.
- ۴ خرداد: روز دزفول و روز ملی مقاومت و پایداری علت این نامگذاری مقاومت مردم این شهر در برابر موشک باران رژیم بعثی عراق در طول جنگ ایران و عراق بوده است. این شهر در دوران جنگ بارها مورد هجوم و موشک‌باران رژیم عراق بود تا آنجا که آن را با نام شهر موشک‌ها یاد کرده‌اند. همچنین در آغاز جنگ ایران و عراق دزفول بیش از ۲۰۰ بار موشک‌باران و ۲۰ هزار بار گلوله‌باران شد. مردم دزفول با وجود موشک‌باران شدید همچنان مقاومت می‌کردند و نماز جمعه دزفول هر هفته با حضور مردم و رزمندگان اقامه می‌شد.
- ۵ خرداد: روز نسیم مهر (روز حمایت از خانواده زندانیان)
- ۶ خرداد: شهادت امام جعفر صادق (ع) [۲۵ شوال ۱۴۸ قمری] (تعطیل) ابوعبدالله جعفر بن محمد صادق، معروف به امام صادق یا امام جعفر صادق، امام ششم شیعیان بعد از پدرش محمد باقر و قبل از پسرش موسی کاظم می‌باشد. او از جانب پدر از نسل علی بن ابیطالب و از جانب مادرش ام‌فروه از نسل ابوبکر می‌باشد. جعفر صادق در ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ هجری قمری در مدینه بدنیا آمد و در ۲۵ شوال ۱۴۸ هجری قمری در سن ۶۵ سالگی در مدینه توسط منصور دوانیقی، خلیفه عباسی مسموم شد و به شهادت رسید. او بیشترین سال عمر را در میان یازده امام اول شیعیان دارد. محل دفن وی کنار قبر پدرش در قبرستان بقیع شهر مدینه‌است.
- ۷ خرداد: افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی [۱۳۵۹]
- ۱۰ خرداد: روز جهانی بدون دخانیات [May 31 ,1987 میلادی] روز جهانی بدون دخانیات هر سال در ۳۱ مِی برگزار می شود. در سال ۱۹۸۷ کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی با تعیین یک روز با عنوان روز جهانی بدون دخانیات، توجه همگان را به مضرات و خطرات استفاده از دخانیات جلب نموده و به بررسی راهکارهای جلوگیری از مرگ و میر ناشی از آن می پردازند.
- ۱۱ خرداد: ولادت حضرت معصومه (س) و روز دختر (آغاز دهه ی کرامت) [۱ ذیقعده ۱۷۳ قمری] فاطمه معصومه، دختر موسی بن جعفر (هفتمین امام شیعه) و نجمه خاتون است. وی از شخصیت‌های مورد احترام شیعیان است و آرامگاهش در شهر قم در ایران است. مادر ایشان، نجمه، از بانوان با فضیلت و از اسوه‌های تقوا است. حضرت معصومه بعد از پدر، در سال ۱۷۹ تحت کفالت برادرش حضرت امام رضا (ع) قرار گرفت و تا سال ۲۰۰ (ه. ق) یعنی ۲۱ سال تمام، در کنار برادر بزرگوارشان به مقامات عالی و کمالات علمی و عرفانی و اخلاقی دست یافت. فاصله تولد حضرت معصومه و برادر ایشان، امام رضا (ع) (یکم تا یازدهم ذیقعده)، به عنوان دهه ی کرامت نامگذاری شده است.
- ۱۴ خرداد: رحلت امام خمینی (ره)، بنیانگذار و رهبر جمهوری اسلامی [۱۳۶۸] (تعطیل) سیّد روح‌الله مصطفوی (زادهٔ ۱ مهر ۱۲۸۱ – درگذشتهٔ ۱۳ خرداد ۱۳۶۸) مشهور به سید روح‌الله موسوی خمینی، آیت‌الله خمینی و امام خمینی و رهبر کبیر انقلاب، اولین رهبر و اولین ولی فقیه نظام جمهوری اسلامی ایران بود. ایشان از مراجع تقلید شیعه بود که انقلاب ۱۳۵۷ ایران را رهبری کرد و در پی به نتیجه رسیدن آن، پس از اعلام نتیجه انتخابات تعیین نظام انقلاب، نظام جمهوری اسلامی ایران را بنیان گذارد و تا پایان عمرش رهبر ایران ماند. وی در اواخر شب، ۱۳ خرداد سال ۱۳۶۸، در ساعت ۲۲ و ۲۰ دقیقه در سن ۸۶ سالگی درگذشت. علت اصلی درگذشت ایشان «ایست قلبی» اعلام شد. بنا به گفته محمدحسین خوشنویس، عضو گروه پرستاری از امام خمینی، «او در یک‌ماهه آخر حیات به سرطان معده مبتلا شده بود و پس از دومین مرتبه تزریق داروی شیمی درمانی، دچار سکته وسیع قلبی شد و درگذشت.» انتخاب آیت الله خامنه ای به رهبری [۱۳۶۸] پس از درگذشت امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران، در جلسه‌ی فوق‌العادهٔ مجلس خبرگان رهبری که در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ برگزار شد، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. رأی گیری انجام شد و آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت، سرانجام با کسب بیش از ۷۲ درصد کل اعضا به این مقام رسید. پیش از برگزیدگی و رأی‌گیری، وصیت‌نامه امام خمینی نیز خوانده شد.
- ۱۵ خرداد: قیام خونین پانزده خرداد [۱۳۴۲] (تعطیل) خبر دستگيرى امام خمینی به علت سخنرانی کوبنده علیه نظام وقت، به سرعت در قم و سپس در تهران و ساير شهرها انتشار يافت. مردم قم به خيابان ها ريختند به راهپيمايى اعتراض آميز پرداختند. تظاهرات با دستور شاه به زد و خورد بین ارتش و تظاهرکنندگان انجامید و شمار زیادی از تظاهرات كنندگان قتل عام شدند. زندانی شدن امام خمینی (ره) [۱۳۴۲] در پى طرح لايحه انجمن هاى ايالتى و ولايتى در مجلس شوراى ملى در سال ۱۳۴۱ شمسى، امام خمينی با دستگاه پهلوى به مبارزه پرداخت. حضرت امام در عاشوراى سال ۴۲، سخنرانى كوبنده اى عليه نظام شاهنشاهى ايراد نموده و از شاه و اسرائيل به شدت انتقاد كردند. به دنبال اين سخنرانى، ایشان دستگير و زندانى گرديد. روز بزرگداشت حضرت صالح بن موسی کاظم (ع) (امامزاده صالح) و روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه [۵ ذیقعده قمری] امامزاده صالح نام زیارتگاهی در محله تجریش تهران است. آن‌گونه که از کتیبه بالای سردر صحن برمی‌آید و براساس کتب بحرالانساب و کنز الانساب، از پسران امام موسی کاظم و برادران امام هشتم شیعیان علی پسر موسی (رضا) است. این زیارتگاه یکی از بزرگترین و مشهورترین زیارتگاه‌های تهران است. بنای امامزاده از سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته و به شماره ۹۰۹ ثبت گردیده است. پنجم ذیقعده به نام روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه برای درج در تقویم سال ۱۳۹۲ از سوی شورای فرهنگ عمومی انتخاب و برای نامگذاری به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. روز جهانی محیط زیست [June 5 ,1972 میلادی] روزی است که از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم برای نگهداری محیط زیست و تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای رویارویی با تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌جانوری، به‌عنوان روز میحط زیست انتخاب شده است. تاریخچه روز جهانی محیط زیست به سال ۱۹۷۲ یعنی ۴۴ سال پیش بر می‌گردد. در آن سال برای اولین بار، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد. همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که منجر به تشکیل UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) شد.
- ۱۶ خرداد: روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) [۶ ذیقعده ۱۳۸۸ قمری] شاهچراغ آرامگاهی است در شیراز که بنا بر اعتقاد شیعیان احمد بن موسی کاظم، پسر ارشد امام موسی کاظم و همچنین محمد بن موسی، برادران امام رضا، در آن به خاک سپرده شده‌است. او در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد. به این دلیل ک روز دقیق تولد ایشان مشخص نبود، تصمیم بر این شد که در دهه کرامت یعنی حدفاصل تولد حضرت معصومه و امام رضا(ع) یک روز به عنوان روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی «شاهچراغ» تعیین شود. شورایعالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۸۸ روز ششم ذیقعده یعنی پنجمین روز از دهه کرامت را به نام روز بزرگداشت احمدبن موسی شاهچراغ جهت ثبت در تقویم مناسبت‌های کشور تصویب کرد.
- ۲۰ خرداد: شهادت آیت الله سعیدی [۱۳۴۹] روز جهانی صنایع دستی [June 10 میلادی]
- ۲۱ خرداد: ولادت امام رضا (ع) [۱۱ ذیقعده ۱۴۸ قمری] در یازدهم ذوالقعده ی سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه در خانه ی امام موسی کاظم، امام هفتم شیعیان ۱۲ امامی، پسری به دنیا آمد که بعد از پدرش عهده دار مقام امامت شد. نامش علی بود و بعدها ملقب به رضا شد. در منابع شیعی از او به نام ابوالحسن ثانی یاد می کنند، به این منظور که با پدرش موسی کاظم که ابوالحسن اول خوانده می شد اشتباه نشود. امام رضا (ع) یک ماه پس از مرگ پدربزرگش جعفر صادق در مدینه به دنیا آمد و زیر نظر پدرش تربیت شد. مادرش نجمه خاتون برده ای از مغرب یا شمال آفریقا بود که مثل حمیده همسر امام صادق خریداری و آزاد شده بود و به ازدواج امام موسی کاظم در آمد. امام در دوره ای زیست می کرد که خلفای عباسی با مشکلات عمده ای از جمله شورشهای شیعیان مواجه بودند. مامون تصمیم گرفت امام را در حکومت دخیل کند، و به همین منظور پست ولیعهدی را به عهده ی او گذاشت. مامون بعدها به اشتباهش پی برد و برای جبران آن به نوشته ی بیشتر مورخان تصمیم گرفت به او سم خورانده، او را از سر راهش بردارد. امام در یکی از روستاهای خراسان که بعدها به مناسبت خاکسپاری اش در آن به مشهد، محل شهادت، تغییر نام یافت به خاک سپرده شد.
- ۲۶ خرداد: سالروز شهادت آقایان بخارایی، امانی، صفار هرندی و نیک نژاد [۱۳۴۴] در روز ۲۶ خرداد ۱۳۴۴ حکم اعدام محمدصادق امانی، محمد بخارایی، مرتضی نیک‌نژاد و رضا صفارهرندی چهار تن از اعضای هیات‌های مؤتلفه اسلامی به اجرا گذاشته شد. اتهام این افراد شرکت در ترور حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت در اول بهمن ۱۳۴۳ بود.
- ۲۷ خرداد: روز جهاد کشاورزی [۱۳۵۸] ۲۷ خرداد سال ۱۳۵۸ تشکل‌های مردمی به فرمان امام خمینی، با هدف تأمین نیازهای اولیه مانند آب، جاده و امکانات بهداشتی به روستاها با نام نهاد «جهاد سازندگی» آغاز به کار کردند. این نهاد در سال ۱۳۷۹ با ادغام در وزارت خانه کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی ایران را تشکیل داد. روز جهانی بیابان زدایی [June 17 ,1994 میلادی] در کنفرانس سران ریو در سال ۱۹۹۲ معضل بیایان زایی در آفریقا مطرح شده و منجر به تاسیس کنوانسیون جهانی بیابان زدایی (UNCCD) به عنوان زیر مجموعه ای از سازمان ملل گردید. در سال ۱۹۹۴ مجمع عمومی سازمان ملل به منظور افزایش آگاهی عمومی در این زمینه و پیگیری جدی تر برنامه های کنوانسیون، روز ۱۷ ژوئن را با عنوان روزجهانی بیابان زدایی نامگذاری کرد.
- ۲۹ خرداد: درگذشت دکتر علی شریعتی [۱۳۵۶] علی شریعتی مَزینانی، مشهور به دکتر علی شریعتی (زادهٔ ۲ آذر ۱۳۱۲ در روستای کاهک، سبزوار – درگذشتهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ در ساوت‌همپتون، انگلیس) نویسنده، جامعه‌شناس، تاریخ‌شناس، پژوهشگر دینی اهل ایران، از مبارزان و فعالان مذهبی و سیاسی و از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران بود که در سن ۴۴سالگی، طی مهاجرتش در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ در حالی که سه هفته از سفرش به انگلستان می‌گذشت، در ساوت‌همپتون به شکل مشکوکی درگذشت. دلیل رسمی مرگ وی انسداد شرائین و نرسیدن خون به قلب اعلام شد؛
- ۳۰ خرداد: بمب‌گذاری در حرم امام رضا (ع) و شهادت شماری از زائران [۱۳۷۳] این حادثه در ساعت ۱۴ و ۲۶ دقیقه روز دوشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۷۳ همزمان با روز عاشورا و در حالی که در رواق‌ها، صحن‌ها، بست‌ها و اطراف آرامگاه امام هشتم شیعیان، مردم حضور داشتند و مشغول عزاداری بودند، روی داد. این بمب گذاری در محلی واقع در قسمت بالای سر ضریح انجام و منفجر شد. براثر شدت انفجار ۲۶ نفر جان داده و بیش از ۳۰۰ تن زخمی شدند.
- ۳۱ خرداد: سالروز زمین لرزه مرگبار در منجیل و رودبار [۱۳۶۹] زمین‌لرزه رودبار و منجیل در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد به وقت ایران در پنجشنبه ۳۱ خردادماه ۱۳۶۹ در نزدیکی شهر رودبار و روستاهای تابعه در استان گیلان و شمال شرق استان زنجان رخ داد و تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی گردید. این زمین‌لرزه در یک منطقه پرتراکم از نظر جمعیت اتفاق افتاد، به‌طوری‌که علاوه بر روستاهای موجود در منطقه چندین شهر مهم کشور نیز تحت تأثیر آن قرار گرفتند. کانون زلزله در عمق ۱۹ کیلومتری زمین اعلام شد هرچند که به دلیل نبود تجهیزات کافی در آن زمان امکان خطا در تخمین عمق زمین لرزه وجود داشته است. همان‌طور که در اعلام کانون زمین لرزه مرتکب خطا شده و کانون آن را رشت و دیلمان اعلام کردند. در این زمین لرزه علاوه بر حدود ۳۷٬۰۰۰ نفر که جان خود را از دست دادند، بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شده و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان گیلان، وارد آمد و حدود ۵۰۰٬۰۰۰ تن نیز بی‌خانمان شدند. شهادت دکتر مصطفی چمران و روز بسیج اساتید [۱۳۶۰] مصطفی چمران (زاده ۱۳ اسفند۱۳۱۰ تهران – درگذشته در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ دهلاویه) معروف به دکتر چمران و شهید چمران، فیزیک‌دان، فعال سیاسی، از اعضای نهضت آزادی ایران، وزیر دفاع دولت مهدی بازرگان، از همراهان موسی صدر در تشکیل جنبش امل (لبنان)، وزیر دفاع ایران، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، از فرماندهان ایران در جنگ ایران و عراق و بنیانگذار ستاد جنگ‌های نامنظم در جریان جنگ ایران و عراق بود. چمران در جریان جنگ عراق علیه ایران در هنگام سرکشی به یکی از مناطق جنگی در دهلاویه، مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفت و کشته شد. آدرس مزار وی قطعه ۲۴، ردیف ۷۱، شماره ۲۵ و تاریخ دفنش دوم تیرماه ۱۳۶۰ است.
جهت مشاهده لیست همه ی مناسبت ها و تشریح هر مناسبت و جستجوی یک مناسبت خاص، اینجا را ببینید.